Doradztwo zawodowe
WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO 20223/2024
WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO
Publiczny Zespół Szkoły i Przedszkola w Lasocinie
Rok szkolny 2023/2024
PODSTAWA PRAWNA
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 roku – Prawo Oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59, art. 47 ust. l pkt 4 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2018 r. póz. 996, 1000 i 1290)
- Ustawa Prawo Oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz.60)
- Ustawa z dnia 7 września 1991 – o Systemie Oświaty (Dz. U. z 2016 r. poz.1943)
ZAŁOŻENIA
- Wybór zawodu nie jest pojedynczym , decyzyjnym aktem , ale procesem rozwojowym i stanowi sekwencję decyzji podejmowanych na przestrzeni kilku lat
- Preferencje zawodowe wywodzą się z doświadczeń dzieciństwa i rozwijają się wraz z upływem czasu
- Na wybór zawodu wpływają głównie wartości , czynniki emocjonalne, rodzaj , poziom wykształcenia ,wpływ środowiska
- WSDZ obejmuje pracę indywidualną i grupową z uczniami , rodzicami , nauczycielami ma charakter działań planowych
. PODSTAWOWE POJĘCIA
Działania związane z doradztwem zawodowym – ogół zaplanowanych i systematycznych działań podejmowanych przez przedszkole, szkołę lub placówkę, których celem jest przygotowanie i wspieranie uczniów w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych. Działania te obejmują m.in. zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego, zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu, działania skierowane do rodziców i nauczycieli, współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym
Preorientacja zawodowa – ogół działań o charakterze wychowawczym, podejmowanych przez nauczycieli i rodziców, ukierunkowanych na zbliżanie dzieci w wieku przedszkolnym do środowiska pracy.
Orientacja zawodowa – ogół działań o charakterze dydaktyczno-wychowawczym ukierunkowanych na kształtowanie u uczniów klas I –VI szkoły podstawowej pozytywnych i proaktywnych postaw wobec pracy i edukacji poprzez poznawanie i rozwijanie własnych zasobów oraz nabywanie wiedzy na temat zawodów i rynku pracy.
Doradztwo zawodowe – uporządkowane i zaplanowane działania mające na celu wspieranie uczniów klas VII –VIII szkoły podstawowej i szkół ponadpodstawowych w procesie świadomego i samodzielnego podejmowania decyzji edukacyjnych, a także zawodowych. Uczeń – dziecko (na etapie wychowania przedszkolnego), uczeń (na etapie szkoły podstawowej, szkoły ponadpodstawowej z wyłączeniem szkoły policealnej), słuchacz (w szkole policealnej) (,,Wzorcowe rozwiązania organizacyjne funkcjonowania WSDZ dla szkoły podstawowej”, ORE, Warszawa 2017) 3
Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego (WSDZ) – celowe, uporządkowane i wzajemnie powiązane działania związane z doradztwem zawodowym podejmowane przez daną szkołę lub placówkę w celu przygotowania uczniów do wyboru zawodu, poziomu i kierunku kształcenia. System powinien określać: role i zadania doradcy w ramach rocznego planu działań, czas i miejsce realizacji zadań, oczekiwane efekty, formy i metody pracy” (definicja A. Łukaszewicz, ,, Szkolny doradca zawodowy”, KOWEZiU 2003).
CELE OGÓLNE
Do realizacji orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego w PZSiP w Lasocinie
Celem preorientacji zawodowej jest wstępne zapoznanie dzieci z wybranymi zawodami najbliższymi ich otoczeniu, kształtowanie postawy pracy i motywacji do działania, pobudzanie i rozwijanie zainteresowań dzieci oraz stymulowanie ich prozawodowych marzeń.
Celem orientacji zawodowej w klasach I –III jest wstępne zapoznanie uczniów z różnorodnością zawodów na rynku pracy, rozwijanie pozytywnej i proaktywnej postawy wobec pracy i edukacji oraz stwarzanie sytuacji edukacyjnych sprzyjających poznawaniu i rozwijaniu zainteresowań oraz pasji.
Celem orientacji zawodowej w klasach IV –VI jest poznawanie własnych zasobów
zapoznanie uczniów z wybranymi zawodami i rynkiem pracy, kształtowanie pozytywnej i pro aktywnej postawy uczniów wobec pracy i edukacji oraz stwarzanie sytuacji edukacyjnych i wychowawczych sprzyjających poznawaniu i rozwijaniu zdolności, zainteresowań oraz pasji.
Celem doradztwa zawodowego w klasach VII –VIII szkoły podstawowej jest przygotowanie uczniów do odpowiedzialnego planowania kariery i podejmowania przy wsparciu doradczym decyzji edukacyjnych i zawodowych uwzględniających znajomość własnych zasobów oraz informacje na temat rynku pracy i systemu edukacji.
(,,Wzorcowe rozwiązania organizacyjne funkcjonowania WSDZ dla szkoły podstawowej”, ORE, Warszawa 2017)
Absolwent PZSiP w Lasocinie dokonuje trafnych decyzji edukacyjnych, podejmuje naukę w szkołach ponadpodstawowych zgodnie ze swoimi zainteresowaniami, zdolnościami .
1. Przygotowanie młodzieży do podjęcia trafnych decyzji o dalszym kształceniu i aktywności zawodowej,
2. Określenie predyspozycji i zainteresowań ucznia,
3. Przygotowanie ucznia do samodzielności w różnych sytuacjach życiowych,
4. Rozwijanie kreatywności i przedsiębiorczości,
5. Kształtowanie gotowości do wejścia na rynek pracy,
6. Rozwijanie umiejętności uczenia się przez całe życie,
7. Poszerzanie własnej wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych,
8. Przygotowanie rodziców do efektywnego wspierania dzieci w podejmowaniu przez nie decyzji edukacyjnych i zawodowych,
9. Wzrost świadomości u uczniów dotyczący odpowiedzialności za własną przyszłość zawodową.
CELE SZCZEGÓŁOWE I TREŚCI PROGRAMU
W programie uwzględniono cztery obszary celów szczegółowych – jednolitych z obszarami wszystkich programów, zestawu – które wyznaczają treści programowe orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego.
Cele szczegółowe doradztwa zawodowego w szkole podstawowej sformułowane odrębnie dla czterech różnych bloków tematycznych:
1.Poznanie siebie (samopoznanie)
Treści realizowane w tym obszarze obejmuje następujące zagadnienia:
- Moje mocne i słabe strony
- Zainteresowania i predyspozycje zawodowe
- Umiejętność komunikacji
- Radzenie sobie ze stresem
- Zasoby ( kompetencje, zdolności)
- Wartości
- Stan zdrowia
- Predyspozycje i preferencje zawodowe
Cele szczegółowe:
- Uczeń potrafi określić swoje mocne i słabe strony
- Uczeń potrafi określić swoje zainteresowania, uzdolnienia i predyspozycje zawodowe
- Uczeń potrafi zdiagnozować swoje zapotrzebowanie na informacje edukacyjne i zawodowe
- Uczeń zna zasady skutecznej komunikacji i bariery, które ją ograniczają
- Określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji. – Zna wartość pracy
2.Rynek pracy i świat zawodów
Treści realizowane w tym obszarze obejmuje następujące zagadnienia:
- Klasyfikacja zawodów i ich charakterystyka
- Zawody przyszłości, zawody nowe i deficytowe
- Charakterystyka rynku pracy
- Kształtowanie postaw przedsiębiorczych
- Kwalifikacje i kompetencje na rynku pracy
- Autoprezentacja
- Drogi dojścia do zawodu
Cele szczegółowe:
- Uczeń wymienia zawody przyszłości, zawody deficytowe i te, które od niedawna funkcjonują na polskim rynku pracy
- Uczeń zna wymagania, środowisko pracy i czynności interesujących go zawodów
- Uczeń wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz charakteryzuje wybrane zawody;
- Uczeń zna drogi zdobywania wybranych zawodów;
- Uczeń uzasadnia znaczenie pracy w życiu człowieka;
- Uczeń porównuje własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy i
oczekiwaniami pracodawców
- Uczeń potrafi dokonać autoprezentacji
- Uczeń zna kompetencje kluczowe
3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie
- Znajomość systemu edukacji i innych form uczenia się,
- Wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o formach i placówkach kształcenia, uczenie się przez całe życie
Cele szczegółowe:
- Uczeń analizuje oferty szkolnictwa ponadpodstawowego i wyższego pod kątem możliwości dalszego kształcenia, korzystając z dostępnych źródeł informacji
- Uczeń analizuje kryteria rekrutacyjne do wybranych szkół w kontekście rozpoznanych własnych zasobów
- Uczeń charakteryzuje strukturę systemu edukacji formalnej oraz możliwości edukacji pozaszkolnej w Polsce
- Uczeń określa znaczenie uczenia się przez całe życie.
4.Planowanie kariery zawodowej.
Treści realizowane w tym obszarze obejmuje następujące zagadnienia:
- Możliwości wyboru drogi zawodowej i edukacyjnej po ukończeniu szkoły podstawowej
- Czynniki planowania kariery edukacyjno - zawodowej
- Tworzenie Indywidualnych Planów Działania
- Planowanie ścieżki edukacyjnej i zawodowej z przygotowaniem do zdobywania doświadczenia zawodowego
- Podejmowanie i zmiany decyzji dotyczących edukacji i pracy, korzystanie z całożyciowego poradnictwa kariery
Cele szczegółowe:
- Uczeń zna czynniki potrzebne do planowania kariery edukacyjno - zawodowej
- Uczeń potrafi opracować swój własny plan kariery zawodowej na podstawie swoich poznanych zasobów IPD
- Uczeń rozumie potrzebę dalszego kształcenia, kształcenia ustawicznego
- Uczeń realizuje marzenia
- Uczeń podejmuje decyzje o dalszej drodze edukacyjnej
ADRESACI PROGRAMU DORADZTWA ZAWODOWEGO
Adresatami programu są przedszkolaki , uczniowie PZSiP w Lasocinie , rodzice uczniów oraz nauczyciele.
Program będzie realizowany sukcesywnie :
- w oddziałach przedszkolnych w formie preorientacji zawodowej, pogadanki, spotkania z przedstawicielami różnych zawodów, gry i zabawy zawodoznawcze
- w klasach I- III w formie preorientacji zawodowej – wycieczki , konkursy, gry, pokazy, spotkania z przedstawicielami zawodów
- w klasach IV -VI w formie orientacji zawodowej na godzinach wychowawczych i w ramach lekcji przedmiotowych .
- klasy VII i VIII będą uczestniczyć w obowiązkowych lekcjach z doradztwa zawodowego, (realizacja programu doradztwa zawodowego), udział w wycieczkach zawodoznawczych , prelekcjach i spotkaniach , konkursach
- Program przewiduje też pomoc zainteresowanym rodzicom ( konsultacje indywidualne, prelekcje)
OSOBY REALIZUJĄCE PROGRAM DORADZTWA I ICH ZADANIA
- Dyrektor szkoły-odpowiedzialny za realizację działań doradztwa zawodowego,
wspiera kontakty pomiędzy uczestnikami procesu orientacji zawodowej oraz
doradztwa zawodowego w szkole, a instytucjami zewnętrznymi
- Doradca zawodowy – realizacja scenariuszy z doradztwa zawodowego, indywidualne rozmowy z uczniami i rodzicami, pomoc w rozpoznawaniu predyspozycji uczniów, organizacja konkursów, prowadzenie tablicy informacyjnej , gromadzenie literatury,
przedstawianie aktualnych informacji z rynku pracy i rynku edukacyjnego, pomoc w trafnym wyborze dalszej drogi zawodowej, współpracuje ze specjalistami z poradni psychologiczno-pedagogicznych, instytucjami działającymi na rynku pracy i partnerami z otoczenia społeczno-gospodarczego w celu realizacji działań z zakresu doradztwa zawodowego, tworzenie IPD
- Pedagog , Psycholog- pracownicy poradni współpracujący ze szkołą, psycholog szkolny pedagog specjalny - realizacja scenariuszy zajęć , pomoc w samopoznaniu, określanie mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów; włączanie treści z zakresu orientacji zawodowej i zawodowego w prowadzone przez siebie zajęcia dla uczniów; współpraca z wychowawcami klas w ramach realizowania działań z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego dla uczniów; włączanie się w proces podejmowania przez uczniów decyzji edukacyjnych i zawodowych (informacje dotyczące ucznia wynikające z pracy specjalisty)
- Wychowawcy - określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów; eksponują w trakcie bieżącej pracy z uczniami związki realizowanych treści nauczania z treściami programowymi orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego; włączają do swoich planów wychowawczych zagadnienia z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego; realizują tematy związane z orientacją zawodową i doradztwem zawodowym na godzinach wychowawczych; wskazują uczniom dzieci; współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami specjalistów, którzy mogą udzielać wsparcia w planowaniu kariery zawodowej; współpracują z rodzicami w zakresie planowania ścieżki kariery edukacyjno-zawodowej ich w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym
- Nauczyciel bibliotekarz- gromadzenie aktualnych publikacji ,współpracuje z nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym; opracowuje, aktualizuje i udostępnia zasoby dotyczące doradztwa zawodowego
- Nauczyciel informatyki – programy komputerowe z doradztwa zawodowego
- Pozostali nauczyciele uczący różnych przedmiotów-korelacja międzyprzedmiotowa , (podstawa programowa). Analiza programów nauczania poszczególnych przedmiotów w pozwala także włączyć nauczycieli w omawianie zagadnień z poradnictwa zawodowego. Podział zadań wg. kompetencji, wiedzy, doświadczenia i umiejętności w zakresie doradztwa zawodowego.
- Nauczyciele-wychowawcy w świetlicy szkolnej włączają w zajęcia realizowane w świetlicy szkolnej treści z zakresu orientacji zawodowej
- Pielęgniarka współpracująca ze szkołą- organizuje dla uczniów spotkania dotyczące dbania o zdrowie i bezpieczeństwo oraz kształtowania właściwych nawyków – adekwatnych do zawodów wybieranych przez uczniów , pogadanki o przeciwwskazaniach do wykonywania zawodów
Zadania nauczycieli
Bieżąca obserwacja pracy ucznia i osiąganych przez niego efektów pod kątem predyspozycji do nauki danego przedmiotu oraz pomoc w określeniu mocnych i słabych stron ucznia:
- rozwijanie indywidualnych uzdolnień i zainteresowań uczniowskich,
- systematyczna kontrola efektów nauczania (próbne egzaminy, motywujący system oceniania itp.),
- realizacja obszarów doradztwa zawodowego w kontekście realizacji podstawy programowej
- przekazywanie informacji o zastosowaniu i przydatności danych treści nauczania w różnych dziedzinach życia( informacje pomocne w wyborze zawodu).
Zadania instytucji współpracujących w ramach realizacji doradztwa zawodowego
Aktywna współpraca z:
- Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną : diagnoza uzdolnień poznawczych i predyspozycji zawodowych konsultacje indywidualne na terenie szkoły i poradni dla uczniów i rodziców
prowadzenie dla uczniów zajęć grupowych z doradztwa zawodowego .
- Szkołami ponadpodstawowymi- LO , Technika, Szkoły Branżowe I Stopnia: udział młodzieży w Dniach otwartych szkół , lekcjach pokazowych, prelekcjach
organizowanie imprez o charakterze zawodoznawczym udzielanie informacji na temat oferty edukacyjnej i zawodowej oraz zasad rekrutacji
- Cechy rzemiosł różnych i przedsiębiorczości, izby rzemieślnicze: udostępnianie informacji o organizacji praktycznej nauki zawodu
w rzemiośle; wyszukiwanie pracodawców (rzemieślników, u których uczniowie
w przyszłości mogą realizować praktyczną naukę zawodu);
- Pracodawcy : Spotkania z przedstawicielami różnych zawodów , Wycieczki do firm, instytucji
METODY I FORMY PRACY
Metody pracy do uczniów:
- Zajęcia warsztatowe
- Analiza przypadku,
- Rozmowy doradcze
- Metody testowe
- Burza mózgów
- Mini wykład
- Plakat
- Skojarzenia
- Wycieczki zawodoznawcze
- Konkursy plastyczne dotyczące planowania kariery
- Spotkania z przedstawicielami szkół ponadpodstawowych , przedstawicielami różnych zawodów,
- Spotkania z absolwentami szkoły – losy absolwentów , kariera zawodowa
- Pogadanki, prelekcje, konkursy
- Gry i zabawy
Formy adresowane do rodziców:
- Zapoznanie rodziców z programem doradztwa zawodowego w szkole, pogadanki , prelekcje
- Udostępnianie informatorów szkół ponadpodstawowych i literatury z zakresu doradztwa zawodowego
- indywidualne rozmowy z pracownikami PPP, doradcą zawodowym , wychowawcą
- Wykorzystanie doświadczeń rodziców w zakresie mobilności zawodowej
- Organizacja prelekcji, pogadanek na zebraniach rodziców z doradcą zawodowym
- Przekazywanie na bieżąco informacji dotyczących kierunków kształcenia zawodowego w szkołach technicznych rekrutacji do szkół, zawodów przyszłości, targów edukacyjnych.
ZASOBY PRACY
- Filmy o zawodach
- Informatory o zawodach i kierunkach kształcenia, typach szkół
- Testy do badań indywidualnych i grupowych, kwestionariusze zainteresowań i uzdolnień
- Filmy instruktażowe
- Prezentacje multimedialne.
- Tablica informacyjna
- Zakładka na stronie internetowej szkoły z doradztwa zawodowego
EFEKTY DZIAŁAŃ WSDZ
Uczeń
- Uczeń umie współpracować w grupie
- Potrafi samodzielnie zaplanować własną drogę kariery
- Zna swoje predyspozycje zawodowe
- Potrafi rozwijać zainteresowania
- Zna kwalifikacje i kompetencje na rynku pracy
- Rozumie zależność wyboru zawodu od zainteresowań
- Zna zawody , wartość pracy
- Zna swoje zainteresowania, zdolności, umiejętności
- Zna ofertę edukacyjną szkół ponadpodstawowych i dokonuje świadomego, trafnego wyboru zawodu
- Potrafi współpracować w grupie jest przygotowany do roli pracownika
- Potrafi przyjmować różne role społeczne i zawodowe - Rozumie konieczność ustawicznego kształcenia
- Rozwija kompetencje kluczowe
Szkoła
- Konkurencyjność szkoły, poprawa jej wizerunku, poprawa jakości pracy szkoły
- Przygotowanie ucznia do pełnienia ról społecznych, zawodowych
- Podniesienie świadomości rangi doradztwa zawodowego
- Trafne wybory edukacyjne uczniów
EWALUACJA DZIAŁAŃ WSDZ
- Indywidualne rozmowy z uczniami, rodzicami, wychowawcami
- Pogadanki
- Informacje –burza mózgów
Rozmowy powinny dotyczyć tego , czy WSDZ:
- Uwzględnia potrzeby rozwojowe uczniów, rodziców, nauczycieli
- Rozwija ich wiedzę i umiejętności
- Kształtuje postawy i zachowania
- Buduje kompetencje osobiste i społeczne
- Angażuje wszystkich pracowników szkoły
- Angażuje instytucje zewnętrzne , rodziców.
- Analiza prowadzonej dokumentacji uczniów korzystających z porad i informacji zawodowych.
ZAŁĄCZNIKI
Załącznik nr 1
Program preorientacji zawodowej dla dzieci z oddziałów przedszkolnych
Załącznik nr 2
Program orientacji zawodowej dla klas I-III
Załącznik nr 3
Program orientacji zawodowej dla klas IV-VI
Załącznik nr 4
Program doradztwa zawodowego dla klas VII-VIII
Załącznik nr 1
Program preorientacji zawodowej dla dzieci z oddziałów przedszkolnych
Cel ogólny oraz cele szczegółowe programu preorientacji zawodowej są spójne z celami orientacji zawodowej (klasy I –III i klasy IV -VI szkoły podstawowej) i doradztwa zawodowego w klasach VII –VIII szkoły podstawowej oraz w szkołach ponadpodstawowych.
Cel główny
Celem preorientacji zawodowej jest wstępne zapoznanie dzieci z wybranymi zawodami najbliższymi ich otoczeniu, kształtowanie postawy pracy i motywacji do działania, rozwijanie zainteresowań dzieci.
Treści programowe oraz cele szczegółowe
I. Poznawanie własnych zasobów, m.in.: zainteresowań, zdolności i uzdolnień, mocnych i słabych stron, wartości.
Dziecko:
1. określa, co lubi robić;
2. podaje przykłady różnych zainteresowań;
3. określa, co robi dobrze;
4. podejmuje działania i opisuje, co z nich wyniknęło dla niego i dla innych
5. opowiada o sobie w grupie rówieśniczej.
II. Świat zawodów i rynek pracy, m.in.: poznawanie zawodów, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o zawodach i rynku pracy, umiejętność poruszania się po nim, poszukiwanie i utrzymanie pracy.
Dziecko:
1. odgrywa różne role zawodowe w zabawie;
2. podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w jego najbliższym otoczeniu i te, które wzbudziły jego zainteresowanie oraz identyfikuje i opisuje czynności zawodowe wykonywane przez te osoby;
3. opisuje różne funkcje pracy wykonywanej przez człowieka na wybranych przykładach;
4. wskazuje zawody zaangażowane w powstawanie produktów codziennego użytku oraz w zdarzenia, w których uczestniczy (zakupy, koncert, poczta...);
5 .w skazuje związki pomiędzy zainteresowaniami ,a pracą zawodową na wybranym przez siebie przykładzie;
6. podejmuje próby posługiwania się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem
III. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie, m.in.: znajomość systemu edukacji i innych form uczenia się, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o formach i placówkach kształcenia, uczenie się przez całe życie.
Dziecko:
1. nazywa etapy edukacji (bez konieczności zachowania kolejności chronologicznej);
2. nazywa czynności, których lubi się uczyć
IV. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych, m.in.: planowanie ścieżki edukacyjnej i zawodowej z przygotowaniem do zdobywania doświadczenia zawodowego oraz refleksji nad nim, podejmowanie i zmiany decyzji dotyczących edukacji i pracy, korzystanie z całożyciowego poradnictwa kariery.
Dziecko:
1. opowiada, kim chciałoby zostać;
2. na miarę swoich możliwości planuje własne działania (lub działania grupy) poprzez wskazanie pojedynczych czynności i zadań niezbędnych do realizacji celu;
3. podejmuje próby decydowania w ważnych dla niego sprawach
Osoby odpowiedzialne za realizacje programu
Zadania z zakresu preorientacji zawodowej realizuje nauczyciel wychowania przedszkolnego, oraz rodzice reprezentujący różne zawody w ciągu całego roku szkolnego.
Metody pracy do uczniów:
- Skojarzenia
- Wycieczki zawodoznawcze
- Metoda projektu
- Pogadanki
- Gry i zabawy
- Konkursy plastyczne
- Filmy
- Spotkania z rodzicami reprezentującymi różne zawody
Ewaluacja działań
- pytania ewaluacyjne do dzieci dotyczące atrakcyjności zajęć
- zbieranie opinii i informacji zwrotnych od rodziców
- analiza prac dzieci, wykonanych w ramach działań z zakresu preorientacji zawodowej
Załącznik nr 2
Program orientacji zawodowej dla klas I-III
Cel główny
Celem orientacji zawodowej w klasach I –III szkoły podstawowej jest wstępne zapoznanie uczniów z różnorodnością zawodów na rynku pracy, rozwijanie pozytywnej postawy wobec pracy i edukacji oraz rozwijanie zainteresowań i pasji.
Treści programowe oraz cele szczegółowe
I. Poznawanie własnych zasobów, m.in.: zainteresowań, zdolności i uzdolnień, mocnych i słabych stron jako potencjalnych obszarów do rozwoju, ograniczeń, kompetencji (wiedzy, umiejętności i postaw), wartości, predyspozycji zawodowych, stanu zdrowia.
Uczeń:
1.opisuje swoje zainteresowania i określa, w jaki sposób może je rozwijać;
2. prezentuje swoje zainteresowania na forum;
3. podaje przykłady różnorodnych zainteresowań ludzi;
4. podaje przykłady swoich mocnych stron w różnych obszarach;
5. podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i opisuje, co z nich wyniknęło dla niego i dla innych.
II. Świat zawodów i rynek pracy, m.in.: poznawanie zawodów, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o zawodach i rynku pracy, umiejętność poruszania się po nim, poszukiwanie i utrzymanie pracy.
Uczeń:
1.odgrywa różne role zawodowe w zabawie;
2. podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu oraz opisuje podstawową specyfikę pracy w wybranych zawodach;
3. opisuje, czym jest praca i omawia jej znaczenie w życiu człowieka (na wybranych przykładach);
4. omawia znaczenie zaangażowania różnych zawodów w kształt otoczenia, w którym funkcjonuje
5.opisuje rolę zdolności i zainteresowań w wykonywaniu danego zawodu;
6. posługuje się przyborami, narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny
III. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie, m.in.: znajomość systemu edukacji i innych form uczenia się, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o formach i placówkach kształcenia, uczenie się przez całe życie.
Uczeń:
1.uzasadnia potrzebę uczenia się i zdobywania nowych umiejętności;
2. wskazuje treści, których lubi się uczyć;
3. wymienia różne źródła wiedzy i podejmuje próby korzystania z nich.
IV. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych, m.in.: planowanie ścieżki edukacyjnej i zawodowej z przygotowaniem do zdobywania doświadczenia zawodowego oraz refleksji nad nim, podejmowanie i zmiany decyzji dotyczących edukacji i pracy, korzystanie z całożyciowego poradnictwa kariery.
Uczeń:
1.opowiada, kim chciałby zostać i co chciałby robić;
2. planuje swoje działania (lub działania grupy), wskazując na podstawowe czynności/zadania niezbędne do realizacji celu;
3. próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio z jego osobą.
Osoby odpowiedzialne za realizację programu
- Wychowawcy
- Nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
- Nauczyciele świetlicy
Realizacja programu orientacji zawodowej odbywa się:
- na zajęciach edukacji wczesnoszkolnej w ramach realizacji podstawy programowej
- na dodatkowych zajęciach ze specjalistami
- w ramach wycieczek zawodoznawczych.
Metody pracy
- Metoda projektu
- Pogadanki
- Burza mózgów
- Skojarzenia
- Konkursy
- Dni talentów
- Wycieczki- firmy, instytucje
- Spotkania z przedstawicielami zawodów
- Praca w zespołach
- Pokaz
- Prezentacja
Efekty działań
- Uczniowie wiedzą ,że są zdolni do wprowadzania zmian w swoim bliższym i dalszym otoczeniu.
- Proaktywna postawa uczniów wobec pracy
Ewaluacja działań
- okresowe spotkania osób realizujących działania związane z orientacją zawodową poświęcone m.in. omawianiu skuteczność podejmowanych działań
- pytania ewaluacyjne do uczestników zajęć
- autorefleksję i samoocenę uczestników (swobodne wypowiedzi na zakończenie zajęć)
- zbieranie opinii i informacji zwrotnych od rodziców
- okresową ocenę stopnia realizacji celów szczegółowych zawartych w programie orientacji zawodowej przez wychowawcę poprzez analizę dokumentacji (dzienniki –tematy zajęć), analizę prac uczniów
Tematy zajęć:
Zawody moich rodziców
Kim będę gdy dorosnę
Lubię to! Każdy ma swoje zainteresowania
Zawody wykonywane przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu
Załącznik nr 3
Program orientacji zawodowej w klasach IV-VI
Cel ogólny
Celem orientacji zawodowej w klasach IV –VI jest poznawanie własnych zasobów, zapoznanie uczniów z wybranymi zawodami i rynkiem pracy, kształtowanie pozytywnej i proaktywnej postawy uczniów wobec pracy i edukacji oraz stwarzanie sytuacji edukacyjnych i wychowawczych sprzyjających poznawaniu i rozwijaniu zdolności, zainteresowań oraz pasji.
Treści programowe oraz cele szczegółowe
I. Poznawanie własnych zasobów, m.in.: zainteresowań, zdolności i uzdolnień, mocnych i słabych stron jako potencjalnych obszarów do rozwoju, ograniczeń, kompetencji (wiedzy, umiejętności i postaw), wartości, predyspozycji zawodowych, stanu zdrowia.
Uczeń:
1 określa własne zainteresowania, zdolności i uzdolnienia oraz kompetencje;
2. wskazuje swoje mocne strony oraz możliwości ich wykorzystania w różnych dziedzinach życia;
3 . podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i ocenia swoje działania, formułując wnioski na przyszłość;
4. prezentuje swoje zainteresowania/uzdolnienia na forum z zamiarem zaciekawienia odbiorców
II. Świat zawodów i rynek pracy, m.in.: poznawanie zawodów, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o zawodach i rynku pracy, umiejętność poruszania się po nim, poszukiwanie i utrzymanie pracy.
Uczeń:
1. wymienia różne grupy zawodów i podaje przykłady dla poszczególnych grup, opisuje różne drogi dojścia do nich oraz podstawową specyfikę pracy w zawodach;
2. opisuje, czym jest praca i jej znaczenie w życiu człowieka;
3. podaje czynniki wpływające na wybory zawodowe;
4. posługuje się przyborami, narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób
twórczy i niekonwencjonalny;
5. wyjaśnia rolę pieniądza we współczesnym świecie i jego związek z pracą.
III. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie, m.in.: znajomość systemu edukacji i innych form uczenia się, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o formach i placówkach kształcenia, uczenie się przez całe życie.
Uczeń:
1.wskazuje na różne sposoby zdobywania wiedzy (korzystając ze znanych mu przykładów) oraz omawia swój indywidualny sposób nauki;
2. wskazuje przedmioty szkolne, których lubi się uczyć;
3.samodzielnie dociera do informacji i korzysta z różnych źródeł wiedzy.
IV. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych, m.in.: planowanie ścieżki edukacyjnej i zawodowej z przygotowaniem do zdobywania doświadczenia zawodowego oraz refleksji nad nim, podejmowanie i zmiany decyzji dotyczących edukacji i pracy, korzystanie z całożyciowego poradnictwa kariery.
Uczeń:
1.opowiada o swoich planach edukacyjnych i zawodowych;
2. planuje swoje działania (lub działania grupy), wskazując szczegółowe czynności i zadania niezbędne do realizacji celu;
3. próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio, jak i pośrednio (otoczenie) z jego osobą
Cel ogólny oraz cele szczegółowe programu orientacji zawodowej dla klas IV –VI są spójne z celami preorientacji zawodowej (przedszkole), orientacji zawodowej (klasy I –III szkoły podstawowej) i doradztwa zawodowego w klasach VII –VIII szkoły podstawowej oraz w szkołach ponadpodstawowych.
Osoby odpowiedzialne za realizację programu
- Wychowawcy
- Nauczyciele
- Nauczyciel bibliotekarz
- Doradca zawodowy
- Pedagog i Psycholog pracownicy poradni Psychologiczno- Pedagogicznej współpracujący ze szkołą
Realizacja programu orientacji zawodowej odbywa się :
- na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych ( lekcje przedmiotowe), zajęciach z wychowawcą;
- zajęciach związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu prowadzonych przez doradcę zawodowego, psychologa – pracownika poradni Psychologiczno- Pedagogicznej, nauczyciela bibliotekarza
- w ramach wycieczek zawodoznawczych do szkół zawodowych, firm
Metody pracy
Metoda projektu , pogadanki , burza mózgów, skojarzenia , konkursy, Dni talentów, wycieczki- firmy, instytucje , spotkania z przedstawicielami zawodów, praca w zespołach, pokaz, prezentacja
Efekty działań
- Rozpoznaje swoje zainteresowania, mocne i słabe strony, umiejętności
- Wzmacnianie postawy samodzielności, odpowiedzialności i sprawczości uczniów tj. przekonania, że oni są podmiotami własnych działań zdolnymi do wprowadzania zmian w swoim otoczeniu.
- Przygotowanie uczniów do świadomego podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych
- Zna wartość pracy i znaczenie pracy w życiu człowieka
- Zna czynniki wyboru zawodu
Ewaluacja działań
- pytania ewaluacyjne do uczniów (umożliwiające uczniom np. samoocenę własnej aktywności na zajęciach, samoocenę stopnia zrozumienia/przyswojenia poruszanych treści )
• autorefleksje uczniów (swobodne wypowiedzi zarówno na rozpoczęcie, jak i
zakończenie zajęć)
- analizę wytworów pracy uczniów,
- ankiety ewaluacyjne dla uczniów, rodziców. pytania ewaluacyjne do uczniów (umożliwiające uczniom np. samoocenę własnej aktywności na zajęciach, samoocenę stopnia zrozumienia/przyswojenia poruszanych treści
- analizę wytworów pracy uczniów
- ankiety ewaluacyjne dla uczniów, rodziców
Tematy zajęć:
Wolontariat- pomagamy innym kierując się sercem.
Wierzę w swoje możliwości. Nie ma życiowych porażek, są tylko doświadczenia
Samoocena kluczem do rozwoju
Dostrzegam swoje zalety, mocne strony, myślę pozytywnie
Zawód moich marzeń
Wartości- czym są i jaką rolę pełnią w życiu człowieka.
Załącznik 4- Tematy zajęć z doradztwa zawodowego klasa VII
- Moje umiejętności – moje sukcesy
- Wszyscy jesteśmy zdolni
- Praca w grupie jako przykład kompetencji kluczowej
- Umiejętności a zawód.
- Praca jako wartość
- Czym się interesuję?
- Moja przyszłość edukacyjno-zawodowa
- Zawody w moim najbliższym otoczeniu
- Charakterystyka zawodu
- Kompetencje na rynku pracy.
Załącznik 5- Tematy zajęć z doradztwa zawodowego klasa VIII
- Kim chce być w przyszłości?
- Pojęcie współczesnej kariery zawodowej
- Kompetencje kluczowe na rynku pracy
- Moje zasoby i preferencje, a oczekiwania pracodawców
- Analiza oferty edukacyjnej szkół ponadpodstawowych
- Zasady rekrutacji do szkół ponadpodstawowych
- Analiza własnych zasobów, preferencji , a wybór zawodu i szkoły ponadpodstawowej
- Analiza rynku pracy – zawody przyszłościowe
- Tworzymy IPD
- Autoprezentacja
Opracowanie: szkolny koordynator doradztwa zawodowego